Trong thế giới thể thao, và cụ thể hơn là bóng đá, có rất nhiều truyền thống đáng trân trọng. Một trong số đó là Guard of Honour (hàng rào danh dự), một nét đẹp đã tồn tại trong môn thể thao vua qua nhiều thập kỷ.
Theo truyền thống, các cầu thủ của hai đội cùng với các trọng tài sẽ xếp thành hai hàng dọc và bắt tay nhau như một dấu hiệu của sự tôn trọng trước trận đấu. Tuy nhiên, khi một đội bóng đã sớm giành chức vô địch một giải đấu nào đó, các cầu thủ của đội đối thủ sẽ đứng thành hai hàng song song, tạo thành một “hành lang” để các thành viên của đội vô địch đi qua trong tiếng vỗ tay chúc mừng.
Đây là một hành động thể hiện tinh thần thể thao và sự tôn trọng ở cấp độ quốc tế. Tại Tây Ban Nha, Guard of Honour được gọi là “pasillo”, có nghĩa là “hành lang”. Truyền thống này không chỉ dành cho các đội vô địch giải đấu, mà còn thường được sử dụng để vinh danh một huấn luyện viên sắp nghỉ hưu hoặc một cầu thủ huyền thoại khi kết thúc sự nghiệp.
Nguồn gốc Guard of Honour
Cầu thủ Barcelona bước qua hàng rào danh dự (Guard of Honour)
Người ta tin rằng Guard of Honour đầu tiên trong lịch sử bóng đá Anh đã diễn ra vào mùa giải 1954/55. Chelsea đã vô địch giải đấu với một trận đấu còn lại. Trong trận đấu cuối cùng trên sân khách gặp Manchester United, họ đã nhận được Guard of Honour như một dấu hiệu của tinh thần thượng võ từ đội chủ nhà.
Truyền thống này được cho là do Sir Matt Busby, một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất của Manchester United, khởi xướng nhằm ghi nhận chiến thắng của Chelsea. Đội trưởng Chelsea khi đó, Roy Bentley, chia sẻ sau trận đấu rằng Busby đã “đảm bảo chúng tôi nhận được sự đối đãi như thể đi trên thảm đỏ”. Sau trận đấu này vào tháng 4 năm 1955, Guard of Honour đã trở thành một nghi thức thường lệ trong bóng đá Anh dành cho các đội vô địch giải hạng Nhất (tiền thân của Premier League).
Guard of Honour có bắt buộc không?
Các cầu thủ hình thành Guard of Honour để vinh danh đối thủ
Mặc dù là một nghi thức phổ biến, Guard of Honour không phải là điều bắt buộc hay được ghi trong bất kỳ điều luật nào của bóng đá. Đây được xem là một hành động tự nguyện để thể hiện sự tôn trọng đối với thành tích của một câu lạc bộ khác và các đồng nghiệp. Trước trận đấu, cử chỉ này được tổ chức và thống nhất giữa hai đội. Các cơ quan quản lý bóng đá không can thiệp vào việc tổ chức Guard of Honour do không có quy định pháp lý nào về nó.
Lần duy nhất truyền thống này có sự thay đổi nhỏ là trong thời kỳ đại dịch COVID-19 khi các trận đấu diễn ra trên sân không khán giả. Khi Liverpool vô địch Premier League sớm 7 vòng đấu ở mùa giải 2019/20, mọi đội bóng đối đầu với họ trong phần còn lại của mùa giải đều thực hiện Guard of Honour. Tuy nhiên, các quy định mới của Premier League và FA đã nêu rõ rằng đội đối thủ không được phép bắt tay các cầu thủ Liverpool. Đây là lần duy nhất có một quy định liên quan đến truyền thống này.
Các trường hợp Guard of Honour đáng chú ý tại Premier League
Khoảnh khắc Guard of Honour tại giải Ngoại hạng Anh (Premier League)
Đã có một số trường hợp Guard of Honour nổi tiếng trong kỷ nguyên Premier League. Đặc biệt là những khoảnh khắc căng thẳng giữa Manchester United và Chelsea khi hai đội liên tục thay nhau vô địch giải đấu vào đầu những năm 2000. Trong mùa giải đầu tiên của Jose Mourinho làm huấn luyện viên Chelsea, ông đã giúp đội bóng vô địch trước 3 vòng đấu. Ở trận áp chót của mùa giải, họ hành quân đến sân Old Trafford của đối thủ Manchester United với tư cách nhà vô địch. Trên X (trước đây là Twitter), Gary Neville đã có câu nói nổi tiếng về việc thực hiện Guard of Honour năm 2005 rằng:
“Giống như việc vợ bạn bỏ đi và bạn được yêu cầu treo quần áo của người mới vào tủ cũ của mình vậy!!”
Cựu hậu vệ của United miễn cưỡng vỗ tay chào đón các cầu thủ Chelsea ra sân Old Trafford, nhưng họ lại bị các cổ động viên Quỷ đỏ la ó dữ dội. Hai năm sau, United giành chức vô địch Premier League trước Chelsea. Một cảnh tượng kỳ lạ lặp lại, United đến Stamford Bridge làm khách ở trận áp chót với tư cách nhà vô địch. Kết quả là, ân huệ được đáp trả, và các cầu thủ United đã được Chelsea thực hiện Guard of Honour. Trận đấu kết thúc với tỷ số 0-0 khi cả hai huấn luyện viên đều tung ra đội hình không phải mạnh nhất chuẩn bị cho trận chung kết FA Cup giữa hai đội diễn ra sau khi mùa giải Premier League kết thúc.
Có lẽ Guard of Honour tai tiếng nhất là vào mùa giải 2012/13. Robin van Persie đã có 8 năm gắn bó với Arsenal trước khi chuyển đến Manchester vào mùa hè năm 2012. Quyết định này vấp phải sự phản đối kịch liệt từ các cổ động viên Arsenal. Trong suốt mùa giải đó, cầu thủ người Hà Lan đã ghi 26 bàn và dẫn dắt đội bóng của Sir Alex Ferguson đến chức vô địch.
Khi mùa giải còn 4 trận, United đã đăng quang, và trận đấu tiếp theo của họ là chuyến làm khách đến sân Emirates của Arsenal. Arsene Wenger và các cầu thủ Arsenal đã ngượng nghịu vỗ tay chào đón Van Persie và các đồng đội ra sân, kèm theo rất nhiều tiếng la ó từ đám đông. Tệ hơn nữa, cầu thủ người Hà Lan đã ghi bàn từ chấm phạt đền cho United ở phút 44 trong trận hòa 1-1. Bảy năm sau, Van Persie tiết lộ lý do anh cảm thấy không thoải mái khi nhận Guard of Honour:
“Tôi không thích nó. Một số người trong số họ là bạn của tôi, tôi đã dành 8 năm ở đó và tôi chỉ hạnh phúc khi nó kết thúc. Tôi có thể thấy trên khuôn mặt họ rằng họ không thích điều đó, điều tôi hiểu. Và rồi bạn thấy tôi bước đi ở đó, tôi chỉ vui mừng khi nó kết thúc.
“Tôi nghĩ đó là một cử chỉ đẹp dành cho các nhà vô địch, nhưng nó không đúng đắn, không phải với tôi và không phải với Arsenal. Nó hơi kỳ cục ở đó, vì vậy tôi không cảm thấy thực sự thoải mái về điều đó.”
Lần gần nhất Guard of Honour được thực hiện tại Premier League là mùa giải 2022/23. Sau chiến thắng 1-0 của Nottingham Forest trước Arsenal vào tháng 5 năm 2023, Manchester City đã đăng quang chức vô địch sớm 3 vòng đấu. Chelsea, Brighton & Hove Albion và Brentford đã tôn vinh truyền thống này khi đối đầu với đội bóng của Pep Guardiola. Do cuộc đua danh hiệu mùa giải 2023/24 kéo dài đến ngày cuối cùng, không có Guard of Honour nào được thực hiện cho Man City, đội đã vô địch giải đấu lần thứ tư liên tiếp, một kỷ lục.
| Guard of Honour tại Premier League mùa 2022/23 |
|—|—|—|
| Ngày | Trận đấu | Sân vận động |
| 21/05/2023 | Manchester City 1-0 Chelsea | Etihad Stadium |
| 24/05/2023 | Brighton & Hove Albion 1-1 Manchester City | AMEX Stadium |
| 28/05/2023 | Brentford 1-0 Manchester City | Gtech Community Stadium |
Real Madrid và Barcelona tranh cãi về truyền thống
HLV Zinedine Zidane của Real Madrid, người từng từ chối thực hiện Guard of Honour cho Barcelona
Trong khi một sự bất đồng giữa hai đại kình địch Real Madrid và Barcelona là điều không hiếm gặp, tranh cãi về việc có nên thực hiện Guard of Honour cho nhau vào năm 2018 đã khiến truyền thống này bị xem xét kỹ lưỡng. Trước khi hai đội gặp nhau tại Camp Nou vào ngày 6 tháng 5 năm 2018, đội bóng xứ Catalan đã sớm giành chức vô địch La Liga. Tuy nhiên, Real Madrid đã từ chối tôn vinh truyền thống này trong một quyết định được đưa ra bởi huấn luyện viên Zinedine Zidane. Vào tháng 4 năm 2018, Zidane tuyên bố rõ ràng rằng họ sẽ không thực hiện “pasillo” cho Barcelona bởi vì Barcelona đã “phá vỡ truyền thống” khi từ chối thực hiện cho Madrid vào tháng 12 năm 2017, ngay sau khi đội bóng thủ đô giành chức vô địch Club World Cup.
Huấn luyện viên Barcelona, Ernesto Valverde, đã bảo vệ quyết định không thực hiện Guard of Honour cho Real Madrid. Ông cho rằng đó là một truyền thống “lỗi thời” đã mất đi “bản chất” của nó:
“Guard of Honour là điều được thực hiện cách đây nhiều năm như một sự tri ân mang tính biểu tượng, như một sự ghi nhận giữa các cầu thủ, khi bóng đá chưa có những sắc thái làm ô nhiễm mọi thứ như bây giờ. Chúng tôi vẫn ghi nhận Madrid vì những gì họ đã đạt được trong năm nay. Còn về khái niệm Guard of Honour, tôi sẽ không làm điều đó cho bất kỳ ai, và tôi cũng không muốn nó được thực hiện cho chúng tôi.”
Guard of Honour trước một trận El Clasico đã diễn ra ba lần trong lịch sử. Lần đầu tiên là vào năm 1988 khi các cầu thủ Barcelona vỗ tay chào đón Real Madrid ra sân sau chiến thắng vô địch La Liga của họ. Ba năm sau, vai trò đảo ngược, với Real Madrid thực hiện Guard of Honour cho Barcelona ngay trên sân nhà của họ. Lần cuối cùng truyền thống này diễn ra là vào năm 2008 khi đội bóng của Frank Rijkaard, Barcelona, thực hiện “pasillo” chào đón Madrid ra sân trước khi bị đánh bại đậm 4-1.
| Guard of Honour trong các trận El Clasico |
|—|—|—|
| Ngày | Trận đấu | Đội vô địch La Liga được vinh danh |
| 30/04/1988 | Barcelona 2-0 Real Madrid | Real Madrid |
| 07/06/1991 | Real Madrid 1-0 Barcelona | Barcelona |
| 07/05/2008 | Real Madrid 4-1 Barcelona | Real Madrid |
Tóm lại, Guard of Honour là một truyền thống giàu ý nghĩa trong bóng đá, thể hiện sự tôn trọng và ghi nhận thành quả của đối thủ. Mặc dù mang đậm tinh thần thể thao, nó không phải là quy định bắt buộc và đôi khi vẫn tạo ra những khoảnh khắc khó xử hoặc gây tranh cãi, đặc biệt là giữa các đối thủ truyền kiếp. Tuy nhiên, Guard of Honour vẫn là một nét văn hóa độc đáo, góp phần làm nên sự hấp dẫn và nhân văn cho môn thể thao vua.
Nguồn tham khảo: Goal, Transfermarkt.
